Wanneer je ooit naar de fysiotherapeut bent geweest is de kans groot dat je over open en/of gesloten keten oefeningen hebt gehoord. Maar wat wordt bedoeld met keten, wat is het verschil tussen een open en gesloten keten oefening en is de één beslist beter dan de ander?
Wat is een keten
Een definitie voor keten is een reeks van gewrichten die samenwerken om een gewenste motorische taak succesvol uit te voeren. Om te springen gebruik je bijvoorbeeld je enkels, knieën en heup om de sprong mogelijk te maken. De spieren leveren de krachten om de gewrichten in beweging te brengen. Dus je kunt een keten ook zien als alle spieren, pezen en banden die beweging van de gewrichten mogelijk maken. Wanneer je voortaan naar een oefening kijkt, kijk dan welke gewrichten er bewegen en je kunt de keten zelf benoemen.
Open en gesloten keten
Om een open of gesloten keten oefening te definiëren moet je naar de voet of de hand kijken (het uiteinde van een ledemaat). Wanneer de voet of hand tijdens de oefening gefixeerd is, d.w.z. niet vrij kan bewegen, dan heb je te maken met een gesloten keten oefening. Het maakt niet uit of het de grond (vast fixatiepunt) of een halterstang is (bewegend fixatiepunt), in beide situaties kunnen respectievelijk de voeten en handen niet vrij bewegen. Voor open keten oefeningen is het juist het tegenovergestelde: er is geen vast fixatie punt, de voeten en/of handen kunnen zich vrij bewegen. Voorbeelden van gesloten keten oefeningen zijn: squat, deadlift en bankdrukken. En voorbeelden van open keten oefeningen zijn: dumbbell press, leg extension en cable curls.
Wat is beter?
De vraag of het ene beter, functioneler of effectiever is dan het andere is moeilijk (niet) te beantwoorden. Het ligt voornamelijk aan de doelstelling. Met open keten oefeningen kun je spiergroepen meestal beter geïsoleerd belasten en is de ROM van een gewricht doorgaans groter. Dit zijn voor bodybuilders en (aan het begin van de) revalidatie doelgerichte oefeningen om te doen. Ook voor het wegwerken van een (unilaterale) achterstand zijn open keten oefeningen geschikt. Voor de onderste extremiteit (heup en benen) worden gesloten keten oefeningen over het algemeen functioneler geacht. Aangezien tijdens het bewegen onze voeten vrijwel altijd gefixeerd zijn op een ondergrond. Wanneer kracht in de onderste extremiteit je doelstelling is dan bestaat je schema waarschijnlijk grotendeels uit gesloten keten oefeningen.
Conclusie
Elke oefening heeft zijn of haar unieke doel. Daardoor is niet het één beter dan het ander. Je hoeft eerlijk gezegd niet bezig te zijn of een oefening nu een gesloten of open keten is. Het is eerder belangrijk dat je weet waarom je een bepaalde oefening doet. Maar des te meer kennis je hebt, des te bewuster je bent van je programma. Kijk vanavond eens naar je schema en probeer het type keten oefening te benoemen. Ben bewust met je doelstelling bezig, pas deze gedurende de rit zo nodig aan en het succes is een kwestie van tijd.
Hoi Sander,
Mijn docent (ALO) vertelt dat bankdrukken een open beweging is. Ik lees op verschillende sites dat het een open beweging is maar op andere sites juist een gesloten. Welke klopt? In principe zijn je benen vrij en hoef je ze niet tegen de grond aan te drukken, toch?
Gewoon nieuwsgierig 🙂
Hoi Rik, bij de open-gesloten-keten ‘discussie’ is het maar net welke definitie je gebruikt. En in mijn ogen (een beetje) ‘zinloos’, want wat zou het in praktijk uitmaken of bankdrukken open of gesloten is. Volgens de meeste referenties is BARBELL bankdrukken een gesloten oefening omdat je handen niet vrij kunnen bewegen (of je moet het bewegen naar boven je hoofd of richting je navel als vrij beschouwen, vandaar de discussie. Maar dat kun je ook tijdens een push up… alleen beweegt dan je lichaam t.o.v. de gefixeerde handpositie). Voeten maakt in dit geval niet uit, want je beoordeelt de bench press niet vanuit de voeten. Een dumbbell press wordt wel gezien als een open-keten oefening, want hier kunnen de handen in meerdere dimensies bewegen. Maar dan nu een open vraag: in welke categorie valt een leg curl? Want vele theorieën zeggen open, maar kunnen je voeten vrij bewegen? Kortom, meerdere interpretaties zijn mogelijk en er is niet per definitie een juist of beter antwoord. Een goede periodisering en technische uitvoering is denk ik veel belangrijker. Hopelijk kun je hier iets mee Rik. Op het examen zou ik trouwens het antwoord van je leraar opschrijven… Want die bepaalt jouw eindcijfer uiteindelijk ;).